Qulam İshaqzainin AIESEC təşkilatının “Youth Speak” forumundakı açılış nitqi

Hörmətli qonaqlar, gənc liderlər, xanımlar və cənablar, sabahınız xeyir!

Azərbaycan gənclərinin ümumi düşüncələrini öyrənmək və onları qlobal Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri barədə maarifləndirmək məqsədilə keçirilən “Youth Speak” forumunda sizin qarşınızda çıxış etmək üçün yaratdığınız bu gözəl fürsətə görə təşəkkür edirəm!

“AİESEC Azərbaycan” təşkilatının həm ölkə daxilində, həm də dünyada gənclərin inkişafında fəal iştirakını və gəncləri sosial məsələlər barədə maarifləndirməsini yüksək qiymətləndirirəm.

AİESEC özünün “Qlobal könüllülük” və “Qlobal istedad (təcrübə)” proqramları vasitəsilə bir çox gəncə qlobal səhnəyə çıxmaq imkanı yaradıb və eyni zamanda özünün qlobal layihələri, o cümlədən “Qlobal kənd” adlı beş mədəniyyət festivalı və milli səviyyəli konfransları çərçivəsində 20 müxtəlif ölkədən gənc liderlərin ölkəyə səfərini təşkil edib.

2007-ci ildə yaradılmış bu təşkilatın uğurla davam etdirdiyi ilə görə hamınızı alqışlayıram.

Xanımlar və cənablar!

Burda olmaqdan və inkişafın mərkəzində dayandığına inandığım bir mövzuda – Dayanıqlı İnkişaf üzrə 2030-cu il Gündəliyi çərçivəsində gələcəyin formalaşdırılmasında gənclərin rolu barədə danışmaqdan məmnunluq hissi duyuram.

1.8 milyard nəfərdən ibarət bugünkü gənc nəsil tarixin ən böyük gənc nəslidir. Bu gün yaşayan hər 3 nəfərdən birinin yaşı 30-dan aşağıdır.

Azərbaycanda ümumi əhalinin təqribən 27%-i, yəni 2.6 milyon nəfər gənclər kateqoriyasına düşür.

Gənc əhalinin artan sayı diqqətdən kənarda qala bilməyəcək bir demoqrafik faktı ortaya çıxarır.

Çoxunuz yəqin ki, artıq iş axtarmağa başlamısınız və bu, tək siz deyilsiniz. Qarşıdakı onillik ərzində dünyada əmək bazarına daxil olan bütün yeni işçiləri işlə təmin etmək üçün 600 milyon yeni iş yeri lazım olacaq.

Dünyanın əmək bazarına daxil olan gənc əhali üçün kifayət qədər yeni iş yerləri və imkanların yaradılması dövrümüzün ən böyük çağırışlarından biridir.

Azərbaycanın Könüllü Milli İcmalına əsasən, ölkədə gənclərin işsizlik səviyyəsi 13.4%-dir ki, bu da qlobal orta göstərici ilə uzlaşır (13.7%).

Bu, inkişafla bağlı bir çağırışdır və hamı tərəfindən inkişafa investisiyaların qoyulmasını və birgə həll yollarının tapılmasını tələb edir.

Bu baxımdan, sizin “Youth Speak” təşəbbüsünüz bu məsələlərin müzakirəsi və həll yollarının tapılmasında gənclərin istedad və qətiyyətindən yararlanmağa imkan verən bir tədbirdir.

İndi dünya hər zamankından da yaxşı başa düşür ki, bizi “niyə” sualından “necə” sualına keçməyə sövq edəcək gənclərin iştirakı olmadan və onları qlobal səylərimizin mərkəzinə gətirmədən uzunmüddətli sosial, iqtisadi və ekoloji inkişaf mümkün deyil.

Hörmətli gənc liderlər!

Bildiyiniz kimi, 2 ildən çoxdur ki, BMT-nin üzv dövlətləri, o cümlədən Azərbaycan 2030-cu ilədək yoxsulluğun aradan qaldırılması, bərabərsizliyin azaldılması və planetimizin qorunması ilə bağlı iddialı gündəliyi təsdiq ediblər.

Hesab edirik ki, Dayanıqlı İnkişaf üzrə 2030-cu il Gündəliyi gənclərin iştirakı ilə bu məqsədlərə nail olmaq üçün unikal imkan yaradır.

Yeni gündəlik transformativ, universal  və inklüziv xarakter daşıyır. Gündəlikdəki məqsədlərə nail olmaq və dünyada iqtisadi, sosial və ekoloji prioritetlərimiz baxımından tarazlığın təmin olunması üçün gənclər də daxil olmaqla, çoxsaylı maraqlı tərəflərin iştirakı tələb olunur.

BMT uzun zamandır ki, gənclərin ideallarının, təxəyyülünün və enerjisinin cəmiyyətlərin davamlı inkişafı üçün əhəmiyyətinin fərqindədir.

1995-ci ildə “2000-ci il və sonrakı dövr üçün Gənclər üzrə Qlobal Fəaliyyət Proqramı” qəbul edildikdən sonra BMT gənclərlə bağlı məsələləri həll etmək üçün bir sıra qlobal təşəbbüslərlə çıxış edib.

İcazənizlə, onların arasından AİESEC təşkilatının dəstəklədiyi böyük təşəbbüslərdən birini vurğulamaq istərdim. BMT-nin tərəfdaşı kimi, AİESEC təşkilatı “Qlobal Məqsədlər üçün Gənclər” (Youth4GG) təşəbbüsü vasitəsilə gəncləri Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə töhfə vermək üçün səfərbər edib.

AİESEC təşkilatının “Səfərə hazırlıq seminarı” və “Qlobal Könüllü” layihələri DİM-lər barədə məlumatlılığı artırıb və bu gün görürəm ki, “Youth Speak” forumu gəncləri ənənəvi təşviqat vəzifəsi ilə məhdudlaşmayan tədbirlər görməyə səsləyir.

İndi isə həyata keçirdiyimiz təşəbbüslərdən bəzilərini sadalamaq istərdim. İki həftə öncə BMT-nin Uşaq Fondunun (UNİCEF) Azərbaycan nümayəndəliyi Azərbaycanda özünün ilk “BMT-nin Milli Gənc Könüllüsü” vəzifələrini elan etdi.

Bu “BMT-nin Gənclər üçün xüsusi  könüllülük proqramı”nın icrasına 2013-cü ildə BMT-nin sabiq Baş Katibinin Gənclər üzrə elçisi Əhməd Əlhəndavi tərəfindən başlanılıb.

BMT-nin Azərbaycan nümayəndəliyində biz, həmçinin, BMT-nin Gənclərdən ibarət Məşvərət Şurası vasitəsilə müxtəlif sosial qrupları və maraqları təmsil edən gənc insanları cəlb edirik.

BMT-nin Gənclərdən ibarət Məşvərət Şurası bizimlə tərəfdaşlıq çərçivəsində azərbaycanlı gənclərin düşüncələrini BMT-nin Ölkə üzrə İdarə Heyətinə çatdırır və onların 2030-cu il Gündəliyi çərçivəsində gənclərin iştirakının genişləndirilməsinə, səlahiyyətlərinin artırılmasına və mövqelərinin gücləndirilməsinə yönələn siyasət və fəaliyyətlərimizdə nəzərə alınmasına imkan verir.

Azərbaycandakı gənclər üçün Dayanıqlı İnkişaf Gündəliyi onların həyat tərzini, bir-birilərini dəyərləndirmə meyarlarını, öyrənmə, istehlak və inkişaf metodlarını dəyişdirmək üçün yol xəritəsi kimi çıxış edir.

Azərbaycanda Hökumətin DİM-lərə nail olmaq əzmi bizi ruhlandırır. Bütün əlaqəli hökumət qurumlarının nümayəndələrini bir araya gətirən Dayanıqlı İnkişaf üzrə Milli Əlaqələndirmə Şurasınının (DİMƏŞ) yaradılması Hökumətin bu prosesə dair güclü siyasi qətiyyətini nümayiş etdirir.

Azərbaycan gənclər sektoruna qoyulan investisiyalar baxımından ön sıralarda yer alır. 2002-ci ildə ölkə “Gənclər siyasəti haqqında” qanunu qəbul etməklə bu sahədə normativ-hüquqi bazanın əsasını qoydu, 2009-cu ildə “Könüllü fəaliyyəti haqqında” qanun (MDB zonasında ilk dəfə) və 2015-ci ildə isə “2015-2025-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin inkişaf strategiyası” qəbul edildi.

Bununla belə, gənclər sahəsindəki bu siyasət sənədlərində ən əlverişsiz vəziyyətdə olan və həssas qruplardan olan yeniyetmələrin və gənclərin, xüsusilə məcburi köçkün şəhərciklərində, kənd yerlərində yaşayanların, qızların və əlilliyi olan gənclərin fikirləri nadir hallarda nəzərə alınır. Bundan əlavə, gənclərin fikirlərinin tam ifadə olunmasını və nəzərdən keçirilməsini tam qəbul etməyən ənənəvi yanaşmalar, gənclərin onların həyatlarına təsir edən məsələlər barədə adekvat qərarlar qəbul etmək potensiallarının olmaması onların proseslərdə əhəmiyyətli dərəcədə iştirakına imkan vermir.

BMT-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyi BMT-Azərbaycan Tərəfdaşlıq Çərçivə Sənədi çərçivəsində BMT-nin proqram və layihələri vasitəsilə Gənclərin İnkişafı üzrə Dövlət Proqramına (2016-2025) dəstək göstərməyə hazırdır.

BMT-nin Azərbaycandakı agentlikləri Hökumət və digər tərəfdaşlarla əməkdaşlıq şəklində aşağıdakı vasitələrlə həll yolları tapmaq məqsədilə müxtəlif mexanizmlər vasitəsilə gənclərlə bağlı məsələlər üzərində çalışmağa davam edir:

• Gənclərin məşğulluğu ilə əlaqəli məsələlərlə bağlı tədqiqat aparmaq/ gənclər üçün layiqli iş yerlərinin yaradılmasına xüsusi diqqət yetirməklə transmilli şirkətləri cəlb etmək üçün işçi platformanın yaradılmasına kömək etmək/ işsiz gənclərə əsas peşəkar bacarıqlar üzrə təlimlər keçmək(BƏT)
• Yeniyetmələrə, gənclərə və həssas qruplara xüsusi diqqət yetirməklə, kompleks cinsi və reproduktiv sağlamlıq xidmətlərinin təqdim edilməsi üçün normativ-hüquqi və siyasət çərçivələrinin gücləndirilməsi (UNFPA)
• Gənclərin qanunsuz miqrasiya riskləri və qaçaqmalçılığın yaratdığı təhlükələrlə bağlı anlayış və biliklərini artırmaq məqsədilə orta məktəblərdə və ali təhsil müəssisələrində məlumatlılığı artırmaq üçün seminarlar keçirmək (BMqT)
• Gənclər haqqında qanunun, gənclərlə bağlı dövlət proqramının monitorinqində gənclərin iştirakının yaxşılaşdırılması və BMT-nin Gənclərdən ibarət Məşvərətçi Şurasına dəstəyin gücləndirilməsi (UNICEF)
• Gənclərin qlobal siyasi debatlarda fəal iştirakına dəstək üçün yeni platforma yaratmaq məqsədilə Azərbaycanda BMT Modeli (MUN) hərəkatını institusional çərçivəyə salmaq (BMTİP)
• Azərbaycan gənclərini könüllülük vasitəsilə milli və beynəlxalq inkişafa müsbət töhfə vermək üçün könüllülük imkanları axtarmağa çağırmaq. (BMT Könüllülük Proqramı)

Bildiyiniz kimi, gənclərlə bağlı xüsusi DİM olmasa da, həyata keçirdiyimiz bütün bu proqramlar və layihələr xüsusilə gənclərə yönəlir və hər bir DİM-in uğur qazanması üçün gənclərin iştirakı zəruridir.

Heç bir sektor və ya təşkilat üzləşdiyimiz çətinliklərin öhdəsindən təkbaşına gələ bilməz. İqtisadiyyatların və cəmiyyətlərin dayanıqlı inkişaf üçün nə qədər dəyişməsinin tələb olunduğu nəzərə alındıqda, hökumət və BMT bunun öhdəsindən təkbaşına gələ bilməz.

Bunun üçün sizin hamınızın töhfəsi tələb olunur.

Hörmətli gənc liderlər!

Mən ona görə buradayam ki, biz də sizin kimi, Azərbaycanın gələcəyinin gənclərin əlində olduğuna inanırıq. Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri bizim öhdəliyimizdir və Azərbaycan da digər ölkələr kimi DİM-lərə nail olmağa layiqdir. Bu “Youth Speak” forumu gənclərə dayanıqlı inkişaf naminə Qlobal Məqsədlərlə bağlı hərəkətə keçmək üçün stimul verməlidir.

Siz DİM nəslisiniz və Gündəliyin icrasında və nəzərdən keçirilməsində iştirakınız vacibdir. Hansı yaşda olmağınızdan asılı olmayaraq, dünyanı daha yaxşı bir yerə çevirmək üçün hər gün nəsə edə bilərsiniz.

Dünyanın qarşıdakı 13 il ərzində necə dəyişə biləcəyini düşünün. Hərəkətə keçin, fikirlərinizi ifadə edin və dünyanı dəyişmək iqtidarında olduğunuza inanın!

Çox sağ olun!