Kiçik təsərrüfatlar üçün saman hazırlanması

Soyuq və quraq dövrlərə hazır olmaq üçün maldarlar başqa heyvan yemlərinin olmadığı dövrlərdə istifadə etmək üçün kifayət qədər keyfiyyətli yem hazırlaya bilər. Saman hazırlanması heyvanlar üçün yemin saxlanmasının bir neçə metodundan biridir. Təsərrüfatını nə dərəcədə mexanikləşdirməsindən asılı olmayaraq kiçik maldarlar saman hazırlaya bilər. Siz samanı heyvanlarınız üçün yem kimi istifadə edə, yaxud onu gəlir əldə etmək üçün sata bilərsiniz. Anbarda samanın olması bankda pulun olması kimidir. Bu məqalədə samanın hazırlanmasının mərhələləri, məhsulun biçildiyi dövr, silosun növləri, düzgün nəmlik dərəcəsi və saman hazırlanmasının digər vacib məqamları müzakirə olunur.

Saman hazırlanması heyvanlar üçün yemin saxlanmasının bir neçə metodundan biridir. Saman hazırlanması yem bitkilərinin uzun müddət saxlana biləcək şəkildə qurudulması prosesidir. Məqsəd məhsulu qidalı maddələrin maksimum konsentrasiyasına sahib olduğu erkən çiçəklənmə dövründə yığmaqdır. Məhsul yığımı həddindən artıq gec həyata keçirilərsə, yem saman çöpü kimi təsnif edilir. Saman heyvanların qüvvəsi və ya kiçik traktorların istifadə edilməsi ilə əllə, yaxud tam mexanikləşdirilmiş sistemlərlə hazırlana bilər. Samanın hazırlanmasının əsas mərhələləri aşağıdakılardır: bitkinin biçilməsi, qurudulması, dırmıqlanması, toplanması, tay bağlanması və saxlanması.

Saman hazırlanması üçün ot və paxlalı bitkilər istifadə olunur. Lakin heç də bütün ot və yem bitkiləri saman hazırlanması üçün münasib deyil. Qarayonca, yonca və çölnoxudu kimi paxlalı bitkilər saman hazırlanması üçün idealdır. Siz daha yüksək keyfiyyətli saman hazırlamaq üçün paxlalı bitkiləri otlarla qarışdıra bilərsiniz. Yaxın keçmişdə herbisid və ya pestisidlərin tətbiq edildiyi yem bitkilərinin istifadə edilməməsi və zəhərli bitkilərin samana qarışmaması çox vacibdir.

Məhsulun vaxtında və düzgün şəkildə yığılması ən yüksək keyfiyyətli samanın hazırlanması üçün vacibdir. Yığım üçün düzgün vaxtın seçilməsi yem bitkisinin kifayət qədər böyüməsindən, ən yaxşı keyfiyyətin təmin edilməsi üçün məhsulu çox gec yığmamağınızdan və hava şərtlərinin quru olmamasından əmin olmağınızı tələb edir. Biçimi yem bitkisi o qədər də hündür olmadığı dövrdə aparsanız, saman hazırlanması üçün o qədər də çox material olmayaq. Vaxtından tez biçilmiş yem bitkisinin nəmlik dərəcəsi yüksək olur və o, gec quruyur. Bitki gec biçildikdə isə samanın keyfiyyəti aşağı olur və yemin dadı azalır. Bu zaman protein səviyyəsi aşağı olacaq, yarpaqlar daha kövrək olduğundan itki daha çox olacaq.

Bitki əllə və ya maşınla biçilə bilər. Biçimin əllə aparılması üçün iki əsas alətdən istifadə olunur: oraq və dəryaz. Oraq dənli bitkilərin biçilməsi üçün nəzərdə tutulub, lakin otun biçilməsi üçün bir o qədər münasib alət deyil. Bu alətdən istifadə edilməsi dəryazla müqayisədə daha çox vaxt tələb edir. Traktorun arxasına qoşula biləcək biçim avadanlığının bir neçə növü var.  Bunlara bıçaqlı otçalan maşın, otun qurudulmasına kömək edən yastılayıcı çarxlara malik olan bıçaqlı otçalan kondisioner (ot yığıcı da adlandırılır), diskli otçalan maşın və digər otçalanlar daxildir.

Saman hazırlamaq istəyirsinizsə, yem bitkisinin nəmlik dərəcəsi 15-20%-dək azaldılmalıdır. Buna nail olmaq üçün hava şəraitinin təqribən 2-3 gün yaxşı keçməsi lazımdır. Günəş işığının bolluğu, külək və aşağı nəmlik bitkinin qurudulması prosesinə kömək edir. Saman mümkün qədər tez qurumalı və ideal vəziyyətdə yaşıl rəngini saxlamalıdır. Saman kifayət qədər quru olmazsa, saxlanma zamanı isinə bilər, bu isə onun qida dəyərini azalda və ya yanğına səbəb ola bilər.

Sıxılmamış samanın saxlanması çoxlu yer tələb edir. Bunun qarşısını almaq üçün siz samanı tayalarda saxlaya bilərsiniz. Bu, müvafiq ərazidə daha çox samanın saxlanmasına imkan verəcək. Tayaların hazırlanması əllə və ya mexaniki şəkildə həyata keçirilə bilər. Tayalar sadə taxta çərçivədən istifadə etməklə əllə hazırlana bilər. Mexaniki taya hazırlama qurğuları adətən traktorun arxasına qoşulur, bu zaman daha iri taya hazırlama qurğularının istifadə edilməsi üçün daha güclü traktorlar lazımdır. Bu qurğular bir qayda olaraq, kiçik, yaxud iri tayalar və dairəvi, yaxud kvadratşəkilli tayalar hazırlaya bilir. Saman birbaşa günəş işığı və yağışdan uzaq, talvarlı yerdə saxlanmalıdır. Nəm saman asanlıqla çürüyə bilər, bu səbəbdən də, lazımi havalandırma vacibdir.

Heyvanlarınıza samanı yedizdirməzdən əvvəl onun keyfiyyətini yoxlamaq vacibdir. Samanın keyfiyyətini heç bir halda sadəcə taya və ya qalağa kənardan baxmaqla qiymətləndirməyin. Taya və ya qalağı açın və onun içinə nəzər salın. Saman bir-birinə yapışmış halda olarsa, bu, onun həddindən artıq nəm olduğundan isindiyini göstərir. Bu saman bir çox qidalı maddələri itirdiyindən aşağı keyfiyyətli saman hesab olunur. Bundan başqa, nəmin səbəb ola biləcəyi kifi də yoxlayın.

Düzgün hazırlanmış saman soyuq və quraq dövrlərdə həm xırda təsərrüfata malik olan, həm də digər maldarlar üçün əsas yem resursudur. Samanın keyfiyyətli olması üçün düzgün texnikanın istifadə edilməsindən, o cümlədən bitkinin vaxtında biçilməsindən, düzgün nəmlik dərəcəsinə malik olmasından və samanın düzgün saxlanmasından əmin olmalısınız.