BMT-nin Rezident Əlaqələndiricisi Vladanka Andreevanın BMT Gününə həsr olunan "COP26 – Hamı üçün daha parlaq gələcəyin təmin edilməsi" tədbirində çıxışı

Cənab Rauf Hacıyev, Ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini 

Cənab Ceyms Şarp, Böyük Britaniyanın Azərbaycan Respublikasındakı səfiri

Zati-aliləri, hörmətli qonaqlar, həmkarlar,

Bu gün sizi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 76-cı ildönümü ilə əlaqədar salamlamaqdan məmnunam. Bu il BMT Gününü qeyd etmək məqsədilə bəşəriyyətin diqqətini yer kürəmiz üçün fövqəl əhəmiyyətli təhlükələrdən birinə – iqlim dəyişikliyinə yönəltmək istərdik.

Təxminən otuz ildir ki, BMT demək olar ki, dünyanın hər bir ölkəsini “Tərəflərin Konfransı” (COP) adlandırılan qlobal iqlim sammitləri çərçivəsində bir araya gətirir.

Bu illər ərzində iqlim dəyişikliyi sıravi məsələdən qlobal prioritetə ​​çevrildi.

Bir neçə gün sonra, oktyabrın 31-də cari ildə keçiriləcək 26-cı sammit, COP 26 Böyük Britaniya ev sahibliyi ilə təşkil olunacaq.

Dünya liderləri Paris Sazişinin və BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının məqsədləri istiqamətində fəaliyyətlərin sürətləndirilməsini müzakirə etmək və razılığa nail olmaq üçün iki həftə ərzində Qlazqoda görüşlər keçirəcəklər.

Paris Sazişinə əsasən, ölkələr karbon qazı tullantılarını nə qədər azaldacaqlarını müəyyən edən və “MSMT” və ya Milli Səviyyədə Müəyyənləşdirilmiş Töhfələr kimi tanınan milli planları irəli sürmək öhdəliyini götürüblər. Dövlətlər razılığa gəliblər ki, hər beş ildən bir həmin dövr ərzində tullantıların azaldılması üzrə mümkün olan ən iddialı hədəfləri əks etdirən yenilənən planlarını təqdim edəcəklər.

Lakin Paris Sazişinə əsasən götürülən öhdəliklər qlobal istiləşmənin 1,5 dərəcə ilə məhdudlaşdırılması ilə nəticələnmədi və həmin hədəfə nail olmaq üçün imkanlar tükənməkdədir.

2030-cu ilə qədər olan müddət həlledici olacaq. Əhəmiyyəti Paris Sazişi qədər ciddi olmaqla bərabər, bu müddət həmçinin ölkələrdən qlobal istiliyin artmasını 1,5 °C dərəcədə saxlamaq hədəfini əlçatan etmək üçün daha da çevik addımlar tələb edir.

İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün inkişaf etməkdə olan ölkələri hər il 100 milyard ABŞ dolları vəsaitlə təmin etmək öhdəliyini yerinə yetirəcək tərəfdaşlara da ehtiyacımız var.

Bundan əlavə, təsirlərin azaldılması və uyğunlaşma tədbirləri üçün əlavə investisiyalar da tələb olunur.

BMT Baş katibinin dəfələrlə qeyd etdiyi kimi, biz bu hədəflərə çatmaqdan hələ ki, çox uzağıq.

Ölkələr tərəfindən seçilən Milli Səviyyədə Müəyyənləşdirilmiş Töhfələr kifayət etmir və onlar qlobal səviyyədə istiliyin fəlakətli dərəcədə - 2,7 °C artmasına səbəb olacaq.

Dünyanın daha iddialı vədlərə və qətiyyətli hərəkətlərə ehtiyacı var, çünki bizim ikinci Planetimiz yoxdur.

Dəyərli qonaqlar, 

Azərbaycan Hökumətinin üzərinə götürdüyü beynəlxalq öhdəliklərini yerinə yetirmək və ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində fəaliyyətə dəstək vermək üçün müvafiq siyasət və institusional çərçivələr yaratmasına yönələn fəaliyyətləri ümidvericidir.

Azərbaycan İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına və onun Kioto Protokoluna qoşulub. Azərbaycan Sendai Çərçivəsini də ratifikasiya edib, həmçinin alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadəni artırmağı planlaşdırır.

Bu sənədlərdən irəli gələn beynəlxalq öhdəliklərin bir hissəsi olaraq Azərbaycan, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı tendensiya və inkişaf prosesləri haqqında mütəmadi olaraq milli hesabatlar və iki ildən bir yenilənən məruzələr şəklində məlumatlar təqdim edir.

BMT-nin texniki dəstəyi ilə Azərbaycan BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyası çərçivəsində üzərinə götürdüyü beynəlxalq öhdəliklərin bir hissəsi olaraq Dördüncü Milli Məlumat hesabatını hazırlayıb.

Azərbaycanın istixana qazlarının emissiyasında payının yüksək olmasına baxmayaraq, Paris İqlim Sazişinə əsasən üzərinə götürdüyü öhdəliyin bir hissəsi olaraq 2030-cu ilə qədər istixana qazları emissiyalarının səviyyəsini 35% azaltmağı öhdəsinə götürüb.

Bununla belə, sözügedən səylərə baxmayaraq, Azərbaycanda iqlim dəyişikliyinin təsirləri müşahidə olunmaqdadır. Ölkə son illərdə əhəmiyyətli su qıtlığı yaşayır, habelə ərazisinin təxminən 43%-i torpaq eroziyası, 20%-i isə şoranlaşmanın təsirinə məruz qalıb.

Ətraf mühitin mühafizəsi və iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə 1 mart 2021-ci il tarixində BMT-nin ölkə üzrə idarə heyəti ilə Azərbaycan Hökuməti arasında imzalanan Dayanıqlı İnkişaf üzrə Əməkdaşlığa dair Çərçivə sənədinin əsas prioritetlərindən biridir.

Uzunmüddətli hədəfimiz 2030-cu ilə qədər quraşdırılmış elektrik enerjisi üzrə generasiya güclərində bərpa olunan enerjinin payını 30%-ə çatdırmaqdır.

Ortamüddətli perspektivdə səylərimizi 2025-ci ilə qədər bütün insanların təbii ehtiyatların dayanıqlı şəkildə idarə olunmasını, rifahın qorunmasını və dayanıqlılığın gücləndirilməsini təmin edən iqlim strategiyaları və ətraf mühitin mühafizəsi siyasətlərindən faydalanmasını təmin etməyə yönəldəcəyik.

Qeyd olunan nəticələrin əldə edilməsi naminə hökumət, vətəndaş cəmiyyəti, özəl sektor, gənclər və digər tərəfdaşlarımızla sıx əməkdaşlıq edirik.

İcazənizlə, BMT ailəsinin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı tədbirləri necə dəstəklədiyinə dair bir neçə nümunəyə istinad edim:

• EU4Climate layihəsi çərçivəsində BMTİP, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə əməkdaşlıqda COP26-dan əvvəl təqdim edilməsi gözlənilən Milli Səviyyədə Müəyyənləşdirilmiş Töhfələrin yenilənmiş sürətini hazırlayıb;
• BMTİP, həmçinin su ilə bağlı problemlərin həllinə dair yenilikçi və sərfəli yollar tapmaq üçün 300-dən çox iştirakçını cəlb edən su mövzusuna həsr olunan AquaHack innovasiya müsabiqəsi – hakaton keçirib;
• BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının dəstəyi ilə Azərbaycan Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsinə dair qanun layihəsinin hüquqi ekspertizasını yekunlaşdırıb;
• FAO pestisidlərin idarə edilməsini təkmilləşdirmək üçün milli tərəfdaşlara dəstək göstərir;
• Meşə ekosistemlərindən dayanıqlı istifadəni təmin etmək üçün FAO-nun texniki və məsləhət dəstəyi ilə Milli Meşələrin Qiymətləndirilməsi və Monitorinqi Sistemi gücləndirilib.

COVID-19 epidemiyası dünya miqyasında problemləri həll etmək istəyimizin olduğu təqdirdə, ölkələr arasında razılıq əldə etməyin hansı dərəcədə vacib olduğunu nümayiş etdirib.

Bununla belə, növbəti 5-10 il ərzində bizi gözləyən iqlim dəyişikliyinin səbəb olduğu problemlər daha geniş miqyaslıdır.

Qarşıdan gələn COP26 sammiti öhdəliklərdən həqiqi və təcili fəaliyyətə keçmək üçün mühüm fürsət və məqamdır.

İQLİM DƏYİŞİKLİYİ İLƏ MÜBARİZƏ HƏR BİRİMİZİN MƏSULİYYƏTİDİR.

Çox sağ olun!