FAO Azərbaycanda zərərvericilər və pestisidlərin idarə edilməsinə dair dörd illik layihəyə başlayıb

Dörd illik layihənin məqsədi istifadəyə yararsız pestisid ehtiyatlarından və çirklənmiş ərazilərdən DÜÇ-lərin ətraf mühitə sızmasını azaltmaq, zərərverici və pestisidlərlə düzgün mübarizə aparmaq üçün potensialı gücləndirməkdir.

“Zərərvericilərlə mübarizə və pestisidlərin idarə olunması barədə danışarkən, biz əkinçilik, bitki istehsalı və məhsuldarlıq ilə yanaşı, zərərvericilərin və pestisidlərin kiçik fermerlərə, bazarlara, ticarətə və təbii sərvətlərə necə təsir göstərdiyini də danışırıq. Bu, sağlam qidaların mövcudluğuna və əldə olunmasına, beləliklə, ümumi ərzaq sisteminə təsir göstərir,” FAO-nun beynəlxalq mütəxəssisi Tania Santivanez deyib. Sentivanez qeyd edib ki, region üzrə 900 min tonluq çirkləndiricilər və yararsız olan pestisidlər təhlükəsiz qaydada məhv olunmalı və çirklənmiş sahələr bərpa edilməlidir.

Bununla yanaşı, iqlim dəyişməsi və əkinçilik məhsullarının istehsalının intensivləşməsi zərərvericilərin və xəstəliklərin faizini artırır. Hesablamalara görə, həşərat, alaq və xəstəliklərə görə illik itki təxminən 20 ilə 40 faiz arasında dəyişir. Pestisidlər məhsul zərərlərinin azaldılmasında mühüm rol oynayır, lakin düzgün istifadə edilmədikdə, insan sağlamlığına və ətraf mühitə mənfi təsir göstərə bilir.

“FAO bu layihəyə vasitəsilə, dayanıqlı kənd təsərrüfatı naminə zərərvericilərin sistemli idarə olunması və əsas məhsullara agroekoloji yanaşmaların təşviq edilməsi kimi alternativ həll yollarının artırılmasını hədəfləyir,” Santivanez  qeyd edib.

Layihənin effektiv həyata keçirilməsi üçün hökumət nümayəndələri, qeyri-hökumət təşkilatları və universitetlərdən müxtəlif mütəxəssislərin iştirakı ilə yol xəritəsi hazırlanacaq. Qlobal Ətraf Mühitin Mühafizəsi Fondunun (GEF) maliyyələşdirdiyi layihə keçən həftə Qırğızıstandakı layihəsinin ilk seminarını Bişkekdə keçirib.

Təxmin edilir ki, dünyada istifadə olunan pestisidlərin yarısı istifadəyə yararsız vəziyyətdədir və onların əksəriyyəti Mərkəzi Asiya ərazisində və keçmiş Sovet İttifaqı ölkələrində yayılıb. Kənd təsərrüfatında, xüsusilə pambıq istehsalında mərkəz sayılan bu subregion pestisidlərdən geniş istifadə edir. Lakin, hələ də zərərsizləşdirmə sahələri, hüquqi tənzimləmə, idarəetmə və bir çox məsələlərdə çatışmazlıqlar var.