BMT-nin Qarabağa missiyası başa çatıb

BAKI, 2 oktyabr 2023 - BMT-nin Azərbaycandakı rezident əlaqələndiricisi Vladanka Andreevanın rəhbərliyi ilə BMT missiyası oktyabrın 1-də Azərbaycanın Qarabağ regionuna səfər edib.

Missiyaya həmçinin BMT-nin Humanitar Məsələlərin Əlaqələndirilməsi Ofisinin (OCHA) Əlaqələndirmə Bölməsinin rəhbəri Rameş Rajasingham, eləcə də BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO), BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı (BMT QAK), BMT-nin Uşaq Fondu (UNICEF) və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) təmsilçiləri, OCHA, Rezident Əlaqələndiricinin Ofisi və BMT-nin Mühafizə və Təhlükəsizlik Departamentindən texniki heyət daxil olub.

Ağdamdan səfər edən missiya üzvləri Xankəndi şəhərində olub. Burada onlar yerli əhali və digər şəxslərlə söhbət edib, eləcə də səhiyyə və təhsil müəssisələrindəki vəziyyətlə yerindəcə tanış olublar. Missiya üzvlərinin Xankəndi şəhərində getdikləri yerlərdə mülki və ictimai infrastruktura, o cümlədən xəstəxana, məktəb, yaşayış binaları, mədəni və dini obyektlərə heç bir ziyan dəyməyib. Missiya həmçinin Azərbaycan hökumətinin şəhərdə səhiyyə və digər məişət xidmətlərinin bərpasına hazırlaşdığını müşahidə edib. BMT təmsilçiləri fəaliyyət göstərən heç bir mağaza görməyib.

Missiya Xankəndi şəhərində çox az sayda yerli əhalinin qaldığını müşahidə edib. Qarabağda qalan ermənilərin sayına gəldikdə, həmsöhbətlər 50-dən 1000-ə qədər müxtəlif rəqəmlər səsləndiriblər.

Missiya üzvləri yerli əhalinin evlərini qəfil tərk etməsi və bunun səbəb ola biləcəyi əzablardan təsirlənib.

Missiyaya son atəşkəsdən sonra dinc əhaliyə qarşı zorakılıq halları ilə bağlı nə yerli əhalidən, nə də digər həmsöhbətlərdən şikayət daxil olmayıb.

Kənd yerləri haqqında məlumatın və oralara çıxışın məhdud olduğunu nəzərə alaraq, kənd yerlərində heyvandarlıq və əkinçiliklə bağlı, o cümlədən fermerlərin qarşıdan gələn mövsümdə buğda səpininə əlçatanlığı və ya hazır olub-olmaması barədə məlumat yoxdur. Missiya üzvləri kənd təsərrüfatı infrastrukturunun dağıdılmasını və ya yollarda ölmüş heyvanları müşahidə etməyib.

Missiyanın apara bildiyi söhbətlərə əsasən, indiki mərhələdə yerli əhalinin geri qayıtmaq niyyətində olub-olmadığını müəyyən etmək çətindir. Aydın olan odur ki, etimad və inamın yaradılması lazımdır və bunun üçün vaxta və bütün tərəflərin səylərinə ehtiyac var.

Missiya daha sonra Laçın yolu ilə son bir neçə gün ərzində 100,000 etnik erməninin keçdiyi nəzarət-buraxılış məntəqəsinə gedib. Burada missiya üzvləri Ermənistana doğru hərəkət edən heç bir mülki avtomobilə rast gəlməyib. Xankəndi şəhərində isə missiya onlarla sərnişini Ermənistana aparan avtobus görüb.

2020-ci ildə geri qaytarılan ərazilərin bir hissəsi olan Ağdamdan keçən missiya dağıntıları və ərazilərin minalardan təmizlənməsinə olan ehtiyacı, habelə hökumətin apardığı yenidənqurma işlərini müşahidə edib.

Missiya üzvləri onlarla söhbət edən bütün həmsöhbətlərə və yerli əhaliyə təşəkkürünü bildirir. BMT-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyi regiona müntəzəm səfərlərini davam etdirməyi planlaşdırır.

Missiya yerli əhalinin hüquqlarının müdafiəsini təmin etmək üçün bütün lazımi səyləri göstərməyə çağırır. Azərbaycan Respublikası Hökumətinə dəstək olaraq və digər tərəfdaşlarla birlikdə çalışaraq, BMT-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyi Qarabağda qalan yerli əhaliyə və geri qayıtmaq istəyənlərə dəstək verməyə hazırdır.