BMT-nin Rezident Əlaqələndiricisi vəzifəsini icra edən Edvard Karvardinin Milli Gənclər Forumunda açılış nitqi

“İDEA” İctimai Birliyinin rəhbəri Leyla xanım Əliyeva!

Ekologiya və təbii sərvətlər naziri cənab Muxtar  Babayev!

Hörmətli qonaqlar və xüsusilə də hörmətli gənc iştirakçılar!

Bu gün Azərbaycandakı BMT sistemi adından, Dayanıqlı İnkişaf üzrə 2030-cu il Gündəliyi çərçivəsində vacib əhəmiyyat daşıyan ətraf mühit məsələsi, xüsusilə gənclərin bu gündəliyin icrasında rolu barədə çıxış etməkdən məmnunluq hissi keçirirəm.

Gənclərin qlobal və milli inkişafa verdiyi töhfələri görməzdən gələ bilmərik. Çünki, bu gün biz dünya tarixinin ən böyük gənc nəslinə şahidlik edirik. Dünyada 10-24 yaşlı gənclərin sayı təxminən 1.8 milyard nəfərdir. Azərbaycanda 14-29 yaşlı gənclər əhalinin təxminən üçdə bir hissəsini təşkil edir.

Bu gənclərin hər biri imkan, potensial, milli sərvət deməkdir və bunlar olmadan isə dayanıqlı iqtisadi və sosial inkişafı təmin etmək mümkün deyil. Lakin istənilən sərvət kimi, gənclərin ölkə üçün təmsil etdiyi bu dəyərin maksimum dividend gətirməsi üçün adekvat yatırım tələb olunur.

Təhsilə, layiqli əməyə, gənclərin sağlamlığı və rifahına, bacarıq və istedadlarına qoyulan yatırımlar sayəsində onlar yaşadıqları, boya-başa çatdıqları icmalara maksimum töhfə verməyə davam edə bilərlər.

BMT sistemi iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınmasında gənclərin oynadığı mühüm rolu təsdiq edir və Azərbaycan da daxil olmaqla, dünyanın hər yanında gənclərin başçılıq etdiyi və gənclərə yönələn təşkilatlarla yaxından əməkdaşlıq edir.

Üç il öncə BMT sammitində 193 dövlət başçısının qəbul etdiyi Dayanıqlı İnkişaf üzrə 2030-cu il Gündəliyinin məqsədlərinin yaratdığı çərçivə bizə bu məqsədlərə nail olmaq üçün həyata keçirdiyimiz qlobal səylərə gəncləri cəlb etməyə və onları bu təşəbbüslərin mərkəzinə gətirməyə imkan verir və bizi bunu etməyə borcluyuq.

Bugünkü tədbir Ümumdünya Ətraf Mühit Günü ilə üst-üstə düşür. Bu beynəlxalq gündə biz dünyada iqlim dəyişikliyi, çirklənmə, torpaq və biomüxtəlifliyin qorunması, dayanıqlı istehlak kimi ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı sahələrdə maarifləndirmə və fəaliyyətləri təşviq edirik.

Hər il Ümumdünya Ətraf Mühit Günündə hökumətləri, şirkətləri, vətəndaş cəmiyyətini, gəncləri, icmaları və nüfuzlu şəxsləri dünyada ətraf mühitin mühafizəsi prinsiplərini təşviq etməyə çağıran yeni şüar qəbul edilir.

Bu ilin şüarı dövrümüzün ətraf mühitlə bağlı ən böyük çağırışlarından birinə yönələn “Plastik tullantılarla mübarizə”dir. Bu şüar hamımızı icmalarımıza, canlı təbiətə, sağlamlığımıza ağır yük olan plastik tullantıları azaltmaq üçün gündəlik həyatımızda necə dəyişiklik edə biləcəyimizi götür-qoy etməyə dəvət edir. Plastik məmulatlardan istifadənin bir çox faydalı istiqamətləri olsa da, dünya bir dəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulan plastik məmulatlardan həddən artıq asılı vəziyyətə gəlib.

Xanımlar və cənablar! İstifadə etdiyimiz plastik qabların təxminən üçdə biri toplama sistemlərindən yayınaraq küçələrimizə dolur və təbii mühiti çirkləndirir. Hər il, 13 milyon tona qədər plastik kütlə okeana daxil olur, orada mərcan riflərinin boğulmasına səbəb olur və həssas sualtı flora və faunanı təhlükə altında qoyur.  Mən əminəm ki, çoxunuz ötən həftə Tailandda 80 plastik kisəni udandan sonra həyatını itirən pilot balina haqqında xəbərləri xəbərdarsız. Okeanlara daxil olan plastik kütlə bir ildə yer kürəsini dörd dəfə dövr edə bilər və tamamilə parçalanmasına min ilə qədər vaxt lazım ola bilər.

Lakin bu, belə olmaq məcburiyyətində deyil. Bizim hər birimiz fərdi şəkildə plastik tullantılarla çirklənmə təhlükəsini azaltmağa başlaya bilərik. Bunun üçün, məsələn, “İDEA” İctimai Birliyi, BMT ailəsi və “Təmiz Şəhər” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti bu Şənbə, iyununun 9-da Bakının çimərliklərindən birində təmizlik tədbiri təşkil edir. Mən sizi həm bu tədbirə qoşulmağa dəvət edir, həm də özünüzün plastik məmulatlardan istifadənizi necə azalda biləcəyinizi düşünməyə çağırıram. Bu plastik məmulatlar birdəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulan plastik çəngəl-bıçaq dəstləri, plastik alış-veriş torbaları və ya plastik fincanlar və içki çöpləri ola bilər. Bəzən həll yolu sözün həqiqi mənasında öz əllərinizdə olur.

Lakin ətraf mühitin mühafizəsi üçün həm də hökumətin əlaəqləndirilmiş fəaliyyəti, habelə fərdlərin düşünülmüş və məlumatlı səyləri tələb olunur. Bu səbəbdən, iqlim dəyişiklikləri ilə bağlı həm rəsmi, həm də qeyri-formal maarifləndirməni sistemli şəkildə gücləndirmək, dayanıqlı istehsal və istelak rejimlərini təbliğ etmək lazımdır.

Bundan əlavə, hökumətlər, hökumətlərarası qurumlar, qeyri-hökumət və gənclər təşkilatları arasında gənclərin özləri və uşaqları üçün daha yaxşı dünya qurmaları məqsədilə onların enerji və qətiyyətini üzə çıxaran təşəbbüslərlə bağlı tərəfdaşlıqların artırılması, bunun üçün icmanın iştirakının, fərdi və birgə fəaliyyətin dəstəklənməsi və innovasiyaların stimullaşdırılması zəruridir.

Eyni zamanda, “yaşıl” iqtisadiyyata yatırım edərək gənclərin tullantıların idarə edilməsi, təkrar istehsal, bərpa olunan enerji və ya orqanik kənd təsərrüfatı vasitəsilə ekoloji cəhətdən təmiz məhsulların istehsalı kimi sahələrdə işləməsi üçün imkanlar yaratmaqla, həm ətraf mühitlə bağlı məsələləri həll edə, həm də gənclər üçün dayanıqlı məşğulluğu ön plana çəkə bilərik. Bu cür iş yerləri enerji istehlakının azaldılması, həm də çirklənmə səviyyələrinin azaldılması və ekosistemlərin gücləndirilməsi sayəsində ətraf mühitin mühafizəsi üçün faydalı olmaqla yanaşı, həm də ölkə gənclərinin məqsədyönlü məşğulluğu üçün önəmlidir.

Bu gün mən Azərbaycandakı BMT sisteminin bu ölkənin ətaf mühitini qorumaq üçün ətraf mühitin mühafizəsinə yönələn təşəbbüslərin və fəaliyyətin təşviq edilməsində hökumət, vətəndaş cəmiyyəti və gənclərlə işləyərək tam dəstək verəcəyini vəd edirəm. Ümid edirəm ki, bu gün burada iştirak edən hər kəs eyni sözü verəcək və birgə səylərimizin mərkəzində gənclər dayanmaqla, birlikdə bu iki sərvətə – ətraf mühitə və onun içində yaşayan gənc insanlara yatırım edəcəyik.